Пачатак вяшчаньня Радыё “Вызваленьне” – 20.05.1954

20 траўня 1954 года выйшла ў этэр першая перадача беларускага Радыё “Вызваленьне”, створанага пры непасярэднім удзеле Рады БНР і асабіста старшыні Рады Міколы Абрамчыка.

Першую беларускамоўную перадачу рыхтавалі Вінцэнт Жук-Грышкевіч (будучы старшыня Рады БНР), Пятро Сыч, Сымон Кандыбовіч, Янка Ліманоўскі, Лявон Карась.

Радыё “Свабода”, як цяпер называецца колішняе Радыё “Вызваленьне”, дагэтуль застаецца адным з найбольш прафэсіянальных і вядомых беларускамоўных СМІ.

Запіс першай перадачы Радыё “Вызваленьне”:

Дарагія суродзічы! Браты-Беларусы, дзе б Вы толькі не знаходзіліся!

З глыбокім узрушаньнем зьвяртаемся да Вас з вольнага сьвету праз Радыё “Вызваленьне”.

Сярод нас ёсьць тыя, што пакаштавалі “справядлівасьці” тройкі НКВД у часох Яжова і Цанававы, бо за адданасьць свайму краю і за любоў да свайго народу былі прызнаныя “нацдэмамі”, “ворагамі народу”; тыя, што ўцяклі з жудасных савецкіх турмаў, канцлягераў і масавых расстрэлаў; тыя, што ў часе апошняй вайны зь лясоў Беларусі грудзьмі станавіліся супраць бальшавіцкай навалы, заліваючы наш край, але змушаныя былі ўступіць пад націскам брутальнай сілы; тыя, якім удалося прарвацца на Захад з сотняй тысяч беларусаў, захопленых савецкім войскам ва Ўсходняй Прусіі ў 1945 годзе і пагнаных на Ўсход як быдла; тыя, што пакінулі шэрагі чырвонай арміі ў часе і пасьля апошняй вайны і пайшлі на Захад, каб знайсьці там свабоду; усе тыя, чые бацькі, брыты й сёстры або загінулі ад рук савецкага ката, або церпяць яшчэ зьдзек і катаваньне ў савецкіх турмах, сьмягнуць з голаду, холаду й непасільнай працы ў незьлічоных савецкіх лягерах; усе тыя, што дагэтуль абціраюць сьлёзы па сваіх найбліжэйшых – бацькох, братох, і сёстрах, жонках і дзяцёх.

Усе мы – дзе б мы толькі ні былі: ці ў вольных краінах Эўропы, ці ў свабодалюбнай Амэрыцы, ці ў далёкай Аўстралійскай дэмакратыі, ці ў гарачай Аргентыне й Бразыліі – усе мы злучаныя гарачай любоўю да сваіх найбліжэйшых, да свайго краю й народу, творым адну беларускую сям’ю ў вольным дэмакратычным сьвеце. Усе мы церпім душой і сэрцам за зьдзек бальшавікоў над Вамі, дарагія суродзічы, і ўсім нашым краем, бо ўсе мы добра знаем, што значыць бальшавіцкае панаваньне.

Словы, якія Вы пачуеце ў нашых перадачах, будуць словамі ад нас усіх і будуць скіраваныя да Вас усіх: і да сялян, якія адбываюць галодную савецкую паншчыну, і да работнікаў, імем якіх гандлююць крамлёўскія дыктатары, а фактычна нялюдзкай эксплюатацыяй высмоктваюць зь іх апошнія сілы, і да інтэлігенцыі савецкага апарату, чые веды і здольнасьці выкарыстоўваюцца прымусова на разбудову тыраніі над народам, і да жаўнераў чырвонай арміі, якіх зьненавіджаны Крэмль штыхамі змусіў абараняць тыранію перад хвалямі свабоды і імкнецца пры дапамозе тых жа штыхоў накінуць бальшавіцкую дыктатуру на рэшту вольнага сьвету. Мы будзем прамаўляць таксама і да тых камуністых, камсамольцаў і працаўнікоў МВД, якія ў заўпраднасьці стаяць з народам і вядуць скрытае змаганьне з бальшавізмам, а толькі з мусу выконваюць загады Крамля і належаць да ўпрывілеяваных.

Мы пэўны ў тым, што нашы перадачы знойдуць глыбокі водгук і зразуменьне сярод усіх пералічаных тут групаў. Бо занадта добра мы знаем іхнае жыцьцё і цярпеньні, бо моцна лучыць нас зь імі ў вадно любоў да свайго краю й народу ды нянавісьць да бальшавіцкай дыктатуры, бо роўна мы хварэем душой за нашых найбліжэйшых, якія сталіся ахвярамі савецкіх катаў, бо перад намі роўнае стаіць змаганьне за свабоду Беларусі, за вызваленьне паняволеных Крамлём народаў.

Праз усе гады, ад часу, калі змушаны былі пакінуць сваю бацькаўшчыну, мы вядзем несупынную барацьбу з бальшавізмам, і стараемся прыцягнуць увагу ўсяго вольнага сьвету да таго жудаснага стану, у якім апынуўся наш край і Вы, дарагія суродзічы. Нашае змаганьне расьце, павялічваецца, набірае большага размаху, з кожным месяцам мы робімся лічнейшымі й мацнейшымі.

Радыёстанцыя “Вызваленьне” ёсьць голасам стойкіх і адважных. Яна зьяўляецца тэй прыладай, пры дапамозе якой мы будзем інфармаваць Вас аб запраўдным, свабодным жыцьці ў вольным сьвеце, аб тэй бязьмежнай сымпатыі, якую выказвае гэты вольны сьвет да Вас, прыгнечаных, але захаваўшых поўнасьцю сваё людзкое “Я”.

“Вызваленьне!” – гэта наш кліч і мэта, гэта наш назоў, пад якім мы прамаўляем да Вас сяньня і прамаўляць будзем кожны дзень. Мы ўважаем свой грамадзкі й людзкі абавязак інфармаваць Вас таксама аб’ектыўна й праўдзіва аб тым, што адбываецца навокал Вас, у Савецкім Саюзе, аб чым Вы нават ня маеце магчымасьці даведацца з хвальшывых інфармацыяў савецкага радыё й прэсы.

Слухайце нашага голасу, лавеце кожную магчымасьць, каб пачуць яго. Інфармуйце пра нашыя радыёперадачы ўсіх, да каго маеце давер, пры кожнай нагодзе. Не забывайцеся аб тым, што да Вас прамаўляюць Вашыя сыны і дочкі, Вашыя браты і сёстры, якія зьяўляюцца неадрыўнай часткай Вас саміх.

Памятайце, што мы ў вольным сьвеце робім усё магчымае для вызваленьня нашай бацькаўшчыны, і што пры супольным высілку з Вамі, з Божай помаччу мы пабачым яшчэ шчасьлівы дзень вольнасьці нашае любае Беларусі.